Co to jest zgaga? Dlaczego się pojawia i co może oznaczać?

Wakacje – okres, który zachęca do podróżowania, odpoczynku i poznawania nowych ludzi. Wyjazdy i odwiedzanie nowych miejsc to okazje do stołowania się w lokalnych restauracjach i barach, co niestety nie zawsze jest jednoznaczne z jedzeniem zdrowo. Nad morzem często sięgamy po zapiekanki, a wieczorami w towarzystwie znajomych zajadamy się przekąskami z grilla. Ponadto, mając więcej wolnego czasu, spożywamy także więcej potraw. Co jednak zrobić, gdy na tego typu zachcianki nasz układ pokarmowy reaguje zgagą i dyskomfortem – odpowiada lek. med. Paweł Kotarski, internista i gastrolog w Centrum Medyczne Damiana.

Przyczyny zgagi

Jesteśmy na wakacjach za granicą, zwiedzamy i rozkoszujemy się piękną pogodą. Będąc w innym kraju, chcemy poznać jego kulturę, ale także regionalne jedzenie. Idziemy na kolację i próbujemy wielu specjałów. Połączenie nowych smaków wydaje się znakomite, jednak po pewnym czasie przychodzi… zgaga. Nieprzyjemne uczucie pieczenia w przełyku psuje humor i powoduje dyskomfort. Jednak pamiętajmy, że nie musimy jechać aż za granicę, aby zgaga dała o sobie znać. Czasem wystarczy zjeść zbyt dużo lub zbyt tłusto, aby nasz organizm zareagował w ten sposób. Jej przyczyny mogą być różne – może to być zarówno efekt złego jedzenia jak i objaw poważniejszej choroby.

Zgaga jest to uczucie palenia lub pieczenia rozpoczynające się w dołku sercowym i promieniujące w górę mostka, czasem aż do gardła. Przyczyną, może być np. choroba refluksowwa przełyku (znana też jako zarzucanie żołądkowo-przełykowe) i jest spowodowana cofaniem się treści z żołądka do przełyku, którego błona śluzowa nie jest przygotowana do kontaktu z treścią żołądkową zawierającą silny kwas solny.

U każdego z nas zgagę mogą wywoływać różnego rodzaju pokarmy – dla części osób będzie to kawa, a dla innych słodkie ciasta, tłuste posiłki czy alkohol – komentuje Paweł Kotarski, internista i gastrolog z Centrum Medycznego Damiana. – Przyczyny choroby refleksowej są zwykle złożone i uwarunkowane zaburzeniem fizjologicznych mechanizmów chroniących przełyk. Jest ich kilka – m.in. prawidłowe napięcie spoczynkowe zwieracza dolnego przełyku, ostry kąt pod którym przełyk wchodzi do żołądka (tzw. kąt Hisa), tworzący swego rodzaju „zastawkę”, zapobiegającą cofaniu się treści z żołądka do przełyku. W momencie, gdy występuje przepuklina wślizgowa rozworu przełykowego przepony, kąt ten zanika, co sprzyja powstawaniu refluksu. Ponadto istotną rolę ochronną dla śluzówki przełyku pełni jego perystaltyka – przesuwająca kwaśną treść z powrotem do żołądka oraz ślina neutralizująca, poprzez zawarte w niej dwuwęglany i białka, kwaśną treść. Z chorobą refluksową mogą być również związane mniej typowe objawy – tzw. pozaprzełykowe objawy choroby refluksowej: kaszel, refluksowe zapalenie gardła, zapalenie krtani, zapalenie zatok, przewlekła czkawka, uszkodzenie szkliwa zębów oraz niespecyficzne bóle w klatce piersiowej – dodaje.

Sposoby na zgagę

Najprostszym i zalecanym rozwiązaniem jest zmiana sposobu odżywiania się. Korzystne okaże się włączenie do naszego jadłospisu większej liczby lekkostrawnych potraw (warzyw, owoców – najlepiej ugotowanych, gdyż surowe jedzenie może nasilać problem), a także spożywanie posiłków częściej, ale w mniejszych porcjach. Jeśli jednak zdarzy nam się przejeść, czemu szczególnie sprzyjają spotkania w rodzinnym gronie, wówczas warto wybrać się na spacer – ułatwi to prawidłowe trawienie. Osobom, które zmagają się ze zgagą zaleca się ograniczenie spożywania kawy, alkoholu, a także słodyczy i napojów gazowanych. Ze zgagą możemy walczyć także domowymi sposobami (poprzez zobojętnienie środowiska panującego w żołądku) np. pijąc mleko czy ciepłą wodę z dodatkiem małej ilości sody oczyszczonej.

Jeśli jednak zgaga nie mija od jakiegoś czasu, to należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu lub gastrologa, który będzie w stanie ocenić przyczynę problemu czy zalecić wykonanie dalszych badań (np. gastroskopii). Leczenie choroby refluksowej to przede wszystkim przyjmowanie leków obniżających produkcję kwasu solnego (brokerów pompy protonowej, rzadziej H2 blokerów) oraz pomocniczo leków zobojętniających kwas.