Antykoncepcja hormonalna – najczęstsze pytania do ginekologa

Ponad 90% kobiet oceniło swoją wiedzę w zakresie stosowanej metody antykoncepcji jako dobrą lub bardzo dobrą – wynika z badania opinii zainicjowanego przez Gedeon Richter.  Jednak z dalszej jego części możemy wywnioskować, że wśród Polek nadal krąży wiele mitów dotyczących zwłaszcza tabletek antykoncepcyjnych. Razem z ekspertem programu „Zdrowa ONA”, ginekologiem drem Grzegorzem Południewskim wyjaśniamy najczęściej pojawiające się wątpliwości ze strony kobiet.

- Jak pokazuje badanie, pigułki antykoncepcyjne są najpopularniejszą metodą zabezpieczania się przed ciążą wśród wszystkich środków hormonalnych. Mimo, że dostępne tylko na receptę i wymagające systematyczności w przyjmowaniu, wciąż są chętniej wybierane niż plastry, wkładki wewnątrzmaciczne czy zastrzyki antykoncepcyjne. Chociaż tabletki hormonalne dostępne są w sprzedaży już od 50 lat, a więc przyjmuje je trzecie pokolenie kobiet, wciąż spotykam się z wątpliwościami dotyczącymi ich stosowania. Trudno się jednak dziwić – na rynku obecnych jest coraz więcej preparatów o działaniu antykoncepcyjnym. Warto więc trzymać rękę na pulsie, a pojętą kiedyś wiedzę w tym zakresie regularnie odświeżać. Kobiety, a także ich partnerzy mogą robić to oczywiście we własnym zakresie, jednak wszystkie niejasności wyjaśniać z lekarzem ginekologiem – tłumaczy dr Grzegorz Południewski. O co najczęściej pytają pacjentki?

1. Co może zaburzać działanie tabletek antykoncepcyjnych?
Mimo, że ta metoda antykoncepcji jest uznawana za jedną z najskuteczniejszych form zabezpieczających przed zajściem w ciąże, istnieją pewne preparaty które mogą istotnie wpłynąć na obniżenie jej skuteczności. „Wrogiem” pigułek są niektóre antybiotyki, a zwłaszcza substancje takie jak:  rifampicyna i tetracyklina. Podczas kuracji antybiotykowej warto zastosować dodatkowe metody zabezpieczania przez ciążą (np. prezerwatywy). Podobnie działają niektóre leki uspokajające i nasenne oraz przeciwpadaczkowe, w wypadku ich stosowania zawsze należy skonsultować z lekarzem ich wpływ na efekt antykoncepcyjny.  Powszechnie stosowany paracetamol, zawarty w wielu popularnych lekach przeciwbólowych, może obniżać skuteczność tabletek. Dzieje się tak wówczas, gdy znacznie przekroczymy zalecaną dawkę. Na działanie pigułek mogą  wywierać wpływ niektóre powszechnie uznawane za bezpieczne zioła – przede wszystkim dziurawiec czy dzięgiel chiński.  Podobnie może zadziałać też witamina C stosowana w dawce powyżej 1000 mg zaburzając wchłanianie hormonów. Panie palące papierosy,  nie tyle powinny obawiać się osłabienia działania antykoncepcyjnego co  zwiększonego prawdopodobieństwa wystąpienia chorób naczyń krwionośnych i serca. Ryzyko wzrasta z wiekiem kobiety – palaczki powyżej 35. roku życia nie powinny mieć więc przepisywanej dwuskładniowej doustnej antykoncepcji.

2. Czy stosowanie antykoncepcji hormonalnej przez dłuższy czas może mieć negatywny wpływ na organizm kobiety?
Tabletki antykoncepcyjne można z powodzeniem stosować przez wiele lat pod warunkiem ich dobrej tolerancji i nie ma potrzeby wykonywania przerw ich w przyjmowaniu. Ponadto długotrwałe przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej zmniejsza ryzyko rozwoju raka macicy, jajnika czy jelita grubego, co zostało udowodnione naukowo. Pod wpływem pigułek nie pogarsza się także przyszła płodność kobiety. Warto jednak, aby panie miały świadomość, że rozpoczynając ich stosowanie w wieku 20 lat, a kończąc w wieku lat 30, będą miały płodność odpowiadającą trzydziesto- a nie dwudziestoletniej kobiecie.

3. Jakich pozaantykoncepcyjnych korzyści stosowania tabletek mogę oczekiwać?
Odpowiednio dobrane tabletki antykoncepcyjne zapewnią nam nie tylko wysoką skuteczność i bezpieczeństwo stosowania – mogą również korzystnie wpływać na wygląd zewnętrzny kobiety. Przykładem pigułek, które wykazują pozaantykoncepcyjne działanie są te o działaniu anty-androgenowym - poprawiają one stan skóry poprzez zmniejszenie łojotoku i zmian trądzikowych, a także mogą być pomocne w redukowaniu nadmiernego owłosienia. Do innych korzyści możemy zaliczyć również łagodzenie dolegliwości miesiączkowych – regulacje cyklu i obfitości krwawień. Ponadto, niektóre tabletki nie hamują potencji seksualnej, na co skarży się wiele kobiet. Działanie na poprawę tych aspektów wykazują tabletki na bazie octanu chlormadinonu, co zostało potwierdzone licznymi badaniami.

4. Gdzie szukać informacji o metodach antykoncepcji?
Jak wynika z przeprowadzonego badania opinii ponad 57 proc. Polek wiedzę na temat metod zabezpieczania przez niechcianą ciążą czerpie z Internetu i forów internetowych, a ponad 40 proc. z kobiecej prasy.  Takie źródła mogą być bez wątpienia pomocne w uzupełnianiu wiedzy, jednak to lekarz ginekolog powinien być  pierwszym i najważniejszym źródłem informacji o antykoncepcji. Dla kobiet omawianie tak intymnych kwestii ze specjalistą może być jednak krępujące – mimo to, warto przełamać wstyd i szczerze porozmawiać o swoich oczekiwaniach czy obawach. Nawet pacjentki, które pierwszą wizytę mają już dawno za sobą, nie powinny krępować się zadawać pytań, prosić o więcej szczegółów, a nawet robić notatki.

5. Koleżanka poleciła mi swoje tabletki – czy mogę otrzymać receptę na takie same?
Zanim ginekolog przepisze pacjentce tabletki antykoncepcyjne powinien zawsze zebrać wywiad odnośnie chorób w rodzinie (nowotwory piersi i układu rozrodczego, udary mózgu, nadciśnienie, choroby zakrzepowe) oraz trybu życia, stosowanych używek, aktywności seksualnej, informacji czy kobieta rodziła lub czy planuje dziecko w najbliższym czasie. Równie ważne jest wykonanie badań: cytologii, badania ginekologicznego, badania piersi, pomiaru ciśnienia tętniczego i ewentualnie badań laboratoryjnych krwi. Dopiero na tej podstawie lekarz podejmie decyzję co do możliwości przepisania tabletek antykoncepcyjnych i dokonuje ich wyboru. Ta decyzja zawsze musi być jednak przemyślana i jest kwestią indywidualną każdej kobiety, dlatego lekarz nie może wystawić recepty na konkretne pigułki jedynie „na życzenie” pacjentki.